Yerel yönetim birimleri içinde en küçük ve en yerel halkayı da mahalleler oluşturmaktadır. Mahalleler yerel demokrasinin hayata geçebileceği merkez konumunda olan birimlerdir. İnsanlığın bilinen yerleşim tarihinin başlangıcı ve günümüzdeki yerel yönetim alt birimi olan mahalle; insanların bir arada yaşıyor olmalarının gereği olarak ortaya çıkan, gündelik yaşamın ortak toplumsal ihtiyaçlar doğrultusunda örgütlenmesi şeklinde tanımlanabilir.

Günümüze baktığımızda da yerel anlamda katılımı talep eden demokrasi anlayışını sağlamada işlevsel olan tek birim mahalle değildir. Yerel yönetimlerin demokrasiyi katılımla birleştiren, yerel düzeyde hayata geçirebilecek en önemli birimlerden biri olmasıyla beraber, demokrasinin yerel düzeyde hayata geçirilmesinde, yerel yönetimlere olduğu kadar diğer katılım mekanizmalarına da ihtiyaç vardır. Bu anlamda devlet dışında yurttaşın devletin karar alma mekanizmalarında aktif rol oynamasında etkili olan STK’lar sivil alanda ortaya çıkan en önemli kurumlardan biridir. STK’ların yanı sıra işlevselliği tartışılan Kent Konseyleri ise katılımın en önemli ayaklarından biri olarak görülmektedir. 

Yerel yönetim birimlerinin içerisinden belediyeler katılımcı mekanizmaların içerisinde yer almakta iken mahalle yönetimleri daha geri planda tutulmaktadır.